خواص شگفت‌انگیز و فواید بادام برای سلامت قلب، پوست و مو

از جمله خواص و فواید بادام می توان به جلوگیری از بیماری‌های قلبی، تقویت دستگاه ایمنی، مراقبت از پوست و مو، تنظیم فشار خون، جلوگیری از سرطان، کاهش وزن و تقویت قوای جنسی اشاره کرد؛ در این مطلب به تشریح بخشی از خواص و فواید بادام پرداخته‌ایم.
"درخت بادام" درخت بومی آسیای مرکزی و جنوب غربی به شمار می‌رود که بادام به عنوان میوه این درخت، خواص بیشماری دارد. میوه بادام و فراورده‌های آن در درمان بیماری‌های مختلف کاربرد دارد.

انواع بادام:

بادام پوست کاغذی: با پوسته‌ای چوبی و نازک

بادام مامایی: درختی دیرگل و بسیار مقاوم در برابر آفات

بادام سنگی: با پوستی بسیار سخت و مناسب دیم‌کاری

بادام ربیع: با مقاومت بسیار در برابر سرمازدگی و آفات

بادام منقا: درختی زودگل با محصولی شیرین

بادام سفید: درختی زودگل با محصولی بسیار محبوب

بادام تلخ: با درختی مقاوم در برابر آفات و استفاده به عنوان پایه و ستونی محکم برای ذیگر ارقام بادام

بادام زمینی: نوعی حبوبات که در واقع رشد دانه آن در زیر زمین است.

بادام هندی: درختی گرمسیری و همیشه سبز و قرار گرفتن بادام در قسمت پایینی میوه آن

برخی از خواص بادام شیرین

بادام شیرین یکی از آجیل‌‌های بسیار محبوب به شمار می‌رود و روغنی که از فشردن هسته آن تهیه می‌شود نیز در تهیه داروهای گیاهی، حکایت از خاصیت بادام، دارد. از جمله فواید بادام شیرین می‌توان به مقابله با بیماری‌هایی چون کلسترول بالا، چاقی، دیابت، بیماری‌های پوستی و … اشاره کرد. دیگر خاصیت بادام شیرین، حل کردن برخی از داروها در آن به منظور استفاده در تزریقات است؛ از دیگر خواص های بادام شیرین، استفاده گسترده در صنعت آرایشی است.

بادام حاوی مقادیری فیبر، اسیدهای چرب و سایر ترکیبات گیاهی است. مجموع این مواد می‌تواند به تنظیم قند خون، کاهش کلسترول و در نتیجه بهبود عملکرد قلب منجر شود ضمن اینکه در کنترل وزن و کاهش آن نیز به افراد کمک می‌کند

خواص بادام برای دندان

یکی از با اهمیت‌ترین فواید بادام، تاثیر مثبت آن در حفظ سلامتی دندان‌هاست؛ بادام نوعی میان‌وعده بسیار مغذی به شمار می‌رود و عاری از ترکیبات قندی است، از این رو پلاکی بر روی سطح دندان‌های فرد ایجاد نمی‌کند. این خاصیت بادام، به دلیل وجود کلسیم و پروتیین در آن، به محافظت از دندان‌ها در برابر باکتری‌های مضر که بیماری‌های پریودنتال ایجاد می‌کنند، کمک می‌کند.

بهتر است در بخشی از رژیم غذایی خود، بادام را بگنجانید و در صورتی که به لاکتوز حساسیت ندارید، شیربادام شیرین نشده می‌تواند جایگزین مناسبی باشد.

کاهش سطح کلسترول بد با مصرف بادام خیس خورده

برخی به مصرف بادام به صورت‌های خام یا بوداده عادت دارند اما برخی دیگر، حالت خیس کرده آن را تناول می‌کنند. فواید بادام در این روش تضمین‌کننده سلامت دستگاه گوارش و کمک به مقابله با سرطان است. بافت، مواد مغذی در دسترس و نیز مزه بادام در این حالت تقویت می‌شود؛ با نرم شدن لایه بیرونی بادام در اثر خیساندن، هضم آن راحت‌تر و در نتیجه جذب ریزمغذی‌ها سریع‌تر صورت می‌پذیرد. خاصیت بادام پوست‌کنده، آزاد کردن آنزیمی ‌برای هضم چربی با نام لیپاز است. همچنین مصرف مداوم این ماده مغذی به صورت خیسانده شده به افزایش سوخت و ساز بدن (متابولیسم) کمک فراوانی می‌کند. با مصرف بادام خیسانده شده، در ابتدای صبح به کاهش سطح کلسترول بد و نیز کاهش وزن خود کمک کنید.

از دیگر خاصیت بادام، وجود فولات در آن است که در طول روند بارداری به کارکرد بهتر جفت منجر می‌شود. وجود ترکیبات گیاهی، پتاسیم و منیزیم خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی را به طرز چشمگیری کاهش می‌دهد.

از دیگر خواص بادام خیسانده شده، وجود پلی فنول‌ها و نیز آنتی اکسیدان‌ها در آن است که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد همچنین مصرف بادام خیس شده، در تنظیم سطح قند خون در مبتلایان به دیابت نوع 2 تاثیر مثبتی دارد.

خواص بادام برای معده و رفع یبوست

یکی دیگر از فواید بادام، کمک به حفظ سلامتی معده است. خوردن یک مشت بادام یا نوشیدن یک لیوان شیربادام، می‌تواند به دستگاه گوارش در برابر بیماری آزاردهنده‌ای چون یبوست در افراد کمک فراوانی کند همچنین دیگر خاصیت بادام، کمک به ایجاد باکتری‌های سالم در روده و کمک در روند هضم غذا و نیز مقابله با بیماری‌های آن است. برخلاف پروبیوتیک‌های ماست که وظیفه افزودن باکتری‌های سالم را به معده بر عهده دارند، پروبیوتیک‌های موجود در بادام، غیرقابل هضم بوده و در معده باقی می‌مانند. از این رو دیگر خاصیت های بادام، کمک به درمان زخم معده است.

مصرف بادام بوداده؛ آری یا خیر

فواید بادام با حرارت دادن از بین نمی‌رود بلکه این خواص افزایش نیز می‌یابند البته لازم به تذکر است که روند تفت آن بیش از حد به طول نینجامد. طبیعی است که در این شرایط می‌تواند منجر به ایجاد اکریل آمید (یک ماده شیمیایی مضر) شود.

اگر چه آجیل‌های برشته، با تفاوتی اندک، چربی و کالری بیشتری در خود دارند. در هر 28 گرم بادام خام، 161 کالری و 14 گرم چربی وجود دارد که در همین مقدار بادام خشک (تفت داده) 167 کالری و 15 گرم چربی یافت می‌شود. به یاد داشته باشید که در مرحله بو دادن، مغز بادام، رطوبت خود را از دست می‌دهد.

خواص بادام برای مو

در ترکیبات بادام، 4 درصد آب، 22 درصد کربوهیدرات، 21 درصد پروتیین و 50 درصد چربی وجود دارد. گرچه بادام مقادیر زیادی چربی به خود اختصاص داده اما از نظر شاخص‌های تغذیه‌ای به عنوان چربی مفید در نظر گرفته می‌شود. چربی‌ها از انواع اسید اولئیک، اسید لینولئیک و انواع اسیدهای چرب امگا 6 هستند. استفاده از روغن بادام، در حفظ سلامتی موها طرفداران بسیاری دارد. از جمله فواید بادام، وجود چربی‌های مفید، ویتامین‌های B (به ویژه ریبوفلاوین، تیامین و نیاسین) و E، پروتئین، فیبر، کلسیم، منیزیم، آهن، فسفر، روی و فولات موجود در آن است که بر حفظ سلامتی مو بسیار تاثیرگذار است.

همچنین دیگر خاصیت بادام، جلوگیری از سفید شدن زودهنگام مو است. تجمع پروکسید هیدروژن در پیاز مو و از بین رفتن رنگدانه‌ها، دلایل اصلی سفیدی مو عنوان می‌شود. خاصیت بادام، که سرشار از آنتی اکسیدان (کاتالاز) است، جلوگیری از این روند است.

از دیگر خواص بادام، کمک به استحکام و براق کردن مو است. وجود انواع ویتامین‌ها و اسیدهای چرب به تغذیه فولیکول‌های مو منجر می‌شود که به رشد سالم مو کمک می‌‌کند. دیگر خاصیت بادام، وجود منیزیم و در نتیجه کمک به افزایش ضخامت و رشد مو است. همچنین وجود بیوتین به دیگر فواید بادام، یعنی ترمیم شکنندگی مو می‌پردازد.

خواص بادام برای پوست

دیگر خاصیت بادام که سرشار از ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌هاست، محافظت از سلول‌ها در برابر اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد، ناشی از آلودگی‌ها، اشعه ماوراء بنفش خورشید، دود سیگار و… است. مصرف تعدادی بادام در روز، نیاز روزانه بدن به ویتامین E را برطرف می‌‌کند. همچنین از دیگر فوایدهای بادام، وجود روی در آن است که به سلامت پوست کمک می‌کند. برای حفظ پوست طبیعی، نیاز به ریبوفلاوین و نیاسین (ویتامین B) با مصرف روزانه بادام، رفع می‌شود. برای تقویت رنگدانه سازی در پوست، نیاز به مس احساس می‌شود که مقادیر مورد نیاز آن در بادام وجود دارد. برای جلوگیری از خشکی پوست، اسید لینولئیک موجود در Almond (بادام) بسیار کمک کننده خواهد بود.

دیگر خاصیت بادام، تهیه خمیر دندان طبیعی است. با استفاده از پوست چوبی و حرارت دادن آن روی شعله، ذغال‌های ایجاد شده را آسیاب کرده و الک کنید. پس از نرم شدن به آن نمک بیافزایید؛ استفاده از این ترکیب به سفید و براق کردن دندان‌ها و نیز جلوگیری از خرابی آن‌ها کمک می‌کند.

فواید بادام تلخ

بسته به نوع درخت، محصول بادام می‌تواند تلخ یا شیرین باشد. بادام تلخ از نوعی نهال بادام (Prunus amygdalus var. amara) تهیه می‌شود که حاوی مواد سمی شیمیایی است. مغز بادام تلخ در تهیه دارو کاربرد دارد. از بادام تلخ برای درمان اسپاسم عضلانی، درد، سرفه و خارش استفاده می‌شود.

همچنین از دیگر خواص بادام تلخ، می‌توان به التیام سوختگی‌ها، رفع خارش‌های پوستی ایجاد شده بر اثر اگزما و نیز التهاب‌های پوستی اشاره کرد.

از دیگر فواید بادام تلخ، می‌توان به کاهش سردرد، رفع تنگی نفس، ورم ریه، پاکسازی کبد، رفع درد کلیه‌ها، رفع قولنج، از بین بردن سنگ کلیه، منظم شدن عادت ماهیانه، از بین بردن لکه‌های پوستی صورت، درمان زخم‌های کهنه، رفع بوی بد پا و زیر بغل اشاره کرد البته خاصیت بادام تلخ به صورت روغن نیز در رفع یبوست، درمان عفونت گوش، پاکسازی بدن، خواص ضد سرطانی، خواص ضد میکروبی، از بین بردن انگل روده و درمان تب است.

فواید بادام درختی بر لاغری

وجود فیبر و پروتیین در بادام، می‌تواند در افراد احساس سیری ایجاد کند که در روند کاهش وزن تاثیر فراوانی دارد همچنین وجود فیبر، منجر به دفع سموم بدن، از طریق ایجاد حرکات روده‌ای می‌شود.

با وجود منیزیم و کاهش میزان قند خون، میل به غذا نیز کاهش می‌یابد. با افزایش جریان خون به کمک دریافت منیزیم، اکسیژن و مواد مغذی سریع‌تر حمل می‌شود و از افزایش ضربان قلب جلوگیری می‌کند.

از دیگر خواص بادام؛ وجود پتاسیم است که در انقباض عضلات و تعدیل فشار خون تاثیر فراوانی دارد. در صورت مصرف منظم و روزانه بادام، جذب کالری در بدن نیز کاهش می‌یابد. از این رو بادام می‌تواند به عنوان میان وعده‌ای لاغر کننده به شمار رود.

با مصرف مداوم شش ماهه، می‌توان کاهش وزن، کاهش سایز کمر، کاهش کلسترول خون و فشار سیستولیک را انتظار داشت. بر اساس دیدگاه طب سنتی، اضافه وزن از سردی بدن ناشی می‌شود و از آنجایی که بادام، درختی با طبع گرم و ‌تر است، خاصیت بادام، کمک به درمان چاقی عنوان می‌شود.

فواید بادام برای بدنسازها

یکی از اجزای مهم سلول‌های بدن انسان، لیپیدها هستند. خاصیت بادام، با وجود مقادیر بسیاری چربی سالم، کمک به تامین انرژی بدن است. از آنجایی که در روند بدنسازی، کاهش و مدیریت التهاب اهمیت فراوانی دارد، وجود چربی سالم در رژیم غذایی بدنساز بسیار حائز اهمیت است همچنین ساختار عضلات، غضروف بدن و نیز پوست از پروتیین است که وظیفه انجام عملکردهای متابولیکی بدن نیز به عهده آن‌ها است.

از این رو خواص بادام، در تامین پروتیین بدن ورزشکاران بر کسی پوشیده نیست و بدنسازان از این مغزهای پرخاصیت در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنند تا در پروسه عضله سازی از فواید آن بهره شوند. وجود مقادیر بسیار ویتامین E و خاصیت آنتی اکسیدانی آن، فعالیت آنزیمی بدن را تنظیم، کند شدن رشد سلول‌ها در عضله‌های صاف و در نتیجه جلوگیری از تصلب شریان‌ها را به دنبال دارد.

با توجه به تمامی دلایل ذکر شده، بهتر است از خواص بادام در زندگی روزمره غافل نشوید و در رژیم غذایی روزانه خود، جایی برای مصرف آن بیابید! لازم به یادآوری است که تنها راه تشخیص بادام باکیفیت از نوع بی کیفیت آن، چشیدن طعم آن است. بادام، با طعم تند، خیلی شور یا ترش، انتخاب مناسبی نیست. کهنه بودن بادام، با طعم بیات، ماندگی، بوی ترشیدگی و رطوبت قابل تشخیص است. از این رو پس از انتخاب نوع دلخواه و استفاده از آن به عنوان بخشی از عادت غذایی سالم، از بی‌شمار خواص بادام، بهره‌مند شوید.

14 خاصیت متفاوت دارویی بادام

تقویت سلامت مغز

بادام سرشار از مواد مغذی است که برای تکامل و سلامت مغز انسان اهمیت دارد. مصرف بادام با افزایش سطح هوش ارتباط زیادی دارد و به همین خاطر از زمان‌های دور به ‌عنوان یک غذای اصلی برای کودکان در‌ حال‌ رشد استفاده می‌شده است.

این خشک‌بار از ریبوفلاوین و ال‌کارنیتین تشکیل شده است که ازجمله مواد مغذی برای مغز هستند. بادام فعالیت‌های مغزی را افزایش می‌دهد، در ایجاد مسیرهای عصبی جدید نقش دارد و احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از بادام در رژیم غذایی، مثل روغن بادام، برای سلامت عمومی و عملکرد بهتر دستگاه عصبی مفید است.

بعضی از مادران هر روز شیربادام به کودکان خود می‌دهند. مصرف دو تا سه دانه بادام در روز کافی است. در صورت واکنش حساسیتی می‌توانید لایه‌ی خارجی آن را جدا کنید، چون مواد مغذی ندارد.

تنظیم سطح کلسترول

مصرف مداوم بادام به افزایش سطح کلسترول خوب خون (HDL) کمک می‌کند و در کاهش کلسترول بد خون (LDL) مؤثر است.

بهبود سلامت استخوان

بادام منبع بی‌نظیری از ویتامین‌ها، مواد معدنی و مقدار زیادی فسفر است. فسفر تأثیر چشمگیری روی قدرت و دوام استخوان و دندان دارد و از بیماری‌های وابسته به سن مانند پوکی استخوان جلوگیری می‌کند.

جلوگیری از بیماری‌های قلبی

جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی، یکی دیگر از خواص بادام برای سلامتی است. چربی‌های‌ غیراشباع، پروتئین و پتاسیم موجود در بادام همگی به حفظ سلامت قلب کمک می‌کنند. ویتامین ای (E) یک آنتی اکسیدان مؤثر است و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد، درحالی‌که منیزیم موجود در بادام می‌تواند در جلوگیری از حمله‌ قلبی مؤثر باشد.

بعضی از ترکیبات موجود در بادام روی پروتئین‌ِ واکنشیِ C تأثیر می‌گذارد؛ این پروتئین‌ها باعث التهاب خطرناک شریانی می‌شود. بادام همچنین منبع غنی از اسیدفولیک است. بنابراین به کاهش سطح هموسیستئین که عامل ایجاد پلاک چربی در رگ‌هاست، کمک می‌کند علاوه‌ بر این، فلاونوئید پوست بادام با ویتامین E ترکیب می‌شود و از آسیب دیواره‌ی رگ‌ها جلوگیری می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده‌ی کوتاه‌مدت از رژیم بادام در مردان بین سنین 20 تا 70 سال سبب بهبود عملکرد عروقی می‌شود.

تقویت دستگاه ایمنی

بدن انسان ترکیبات زیادی دارد که باعث حفظ سلامت کلی بدن و قلیایی‌بودن محیط آن می‌شود. بادام منبع غنی از مواد قلیایی است که برای افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن بسیار مناسب است که توانایی ازبین‌بردن بیماری‌ها را بیشتر می‌کند.

علاوه‌بر اینکه میزان مواد قلیایی بادام بسیار بالاست، مقدار زیادی ویتامین E هم دارد که آنتی‌اکسیدانی خیلی قوی است. این آجیل همچنین رادیکال‌های آزاد خطرناک را از بین می‌برد. رادیکال‌های آزاد، بیماری‌های مزمن را در بدن تشدید می‌کند و می‌تواند برای بدن خطرناک باشد.

آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل ویتامین E که در بادام یافت می‌شود، در درمان بیماری‌های زیادی مثل سرطان و بیماری‌های قلبی تأثیر دارد. تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که ویتامین E کافی دریافت می‌کنند، به‌میزان 30 تا 40 درصد کمتر از بقیه در معرض بیماری‌های قلبی قرار می‌گیرند.

مراقبت از پوست

خواص بادام برای مراقبت از پوست به‌خوبی شناخته شده است. معمولا برای ماساژ نوزادان از روغن بادام استفاده می‌شود. شیر بادام به‌خاطر تأثیرات مثبتی که روی پوست دارد، معمولا در بعضی از سوپ‌ها مصرف می‌شود.

کاهش التهاب

خیلی از مردم تصور می‌کنند که «چربی» کاملا مضر است اما در واقع این‌طور نیست! برخی از اسیدهای چرب ضروری هستند و مصرف آنها برای سلامت کلی بدن لازم است. بدن نمی‌تواند این اسیدهای چرب را بسازد و لازم است که از طریق منابع غذایی آنها را تأمین کنیم.

بادام دو نوع اسید چرب بسیار مهم یعنی لینولئیک و لینولنیک اسید دارد. این اسیدهای چرب به کاهش التهابات موجود در بدن که افراد زیادی از آن رنج می‌برند، کمک می‌کند. اسید چرب همچنین به کاهش سطح کلسترول بد خون (LDL) کمک می‌کند و در سلامت پوست و‌ مو نقش دارد. تمام این موارد نشان می‌دهد که این آجیل چقدر برای بدن مفید است.

تنظیم فشار خون

پتاسیم موجود در بادام به تنظیم فشار خون و کاهش سطح نمک کمک می‌کند و نوسان فشار خون را کنترل می‌کند. سایر مواد مغذی موجود در بادام هم باعث ایجاد تعادل لازم برای بدن می‌شود که می‌تواند از بیماری‌های بسیاری جلوگیری کند. تعادل ویتامین‌ها و موادمعدنی برای یک داشتن زندگی سالم ضروری است. اما اگر یکی از این عناصر نادیده گرفته شود، روی تمام بدن تأثیر می‌گذارد و می‌تواند سبب کم خونی، استرس و افزایش فشار خون شود.

افزایش تولید انرژی

وجود منیزیم، مس و ریبوفلاوین موجود در بادام به تولید انرژی و افزایش سرعت سوخت و‌ ساز بدن کمک می‌کند. اگر در روز تحرک لازم را دارید، چند عدد از این خشک‌بار می‌تواند نیاز بدن شما را تأمین کند؛ بدون اینکه نگران چربی و کالری آن باشید.

جلوگیری از سرطان

یکی از خواص بادام جلوگیری از سرطان است. بادام باعث عبور راحت غذا از لوله‌ گوارش و درنتیجه پیشگیری از سرطان روده بزرگ (کولون) می‌شود.

جلوگیری از دیابت

جلوگیری از دیابت، یکی دیگر از خواص بادام برای سلامتی بدن است. بادام افزایش ناگهانی سطح گلوکز و انسولین بعد از مصرف وعده‌های غذایی را کاهش می‌دهد. ممکن است قند خون افراد مبتلا به دیابت با صرف هر وعده‌ی غذایی به میزان زیاد تغییر کند. این تغییرات برای بدن خطرناک است. مصرف بادام می‌تواند در جلوگیری از تغییرات خطرناک قند خون مؤثر باشد. بادام در تنظیم روند جذب گلوکز نقش دارد و فرایند جذب را راحت‌تر می‌کند.

مصرف بادام در زمان بارداری

بادام یکی از خوراکی‌های حاوی اسیدفولیک است که از برخی نقص‌های هنگام تولد در نوزادان جلوگیری می‌کند همچنین رشد سلول‌های سالم و تشکیل بافت را تحریک می‌کند. نقص لوله‌ عصبی، شرایطی است که در آن لوله‌ عصبی در جنین یا وجود ندارد و یا به‌درستی تشکیل نمی‌شود.

پزشکان در دوران بارداری برای خانم‌ها، مکمل‌های اسید فولیک تجویز می‌کنند تا تکامل لوله‌ عصبی جنین به‌درستی انجام شود. بادام به اندازه‌ی کافی اسید فولیک دارد و می‌تواند سلامت مادر و جنین را تضمین کند!

کاهش وزن

اگر به‌دنبال کاهش وزن هستید، نوشیدن شیربادام بسیار مناسب است. اسید چرب غیراشباع موجود در بادام در کاهش اشتها و جلوگیری از پرخوری مؤثر است. فیبر غذایی موجود در بادام برخلاف اینکه خوراکی کوچکی است، اما باعث ایجاد احساس سیری می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که رژیم کم‌کالری و غنی از بادام برای افراد چاقی که قصد کاهش وزن دارند، بسیار مناسب است.

تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که به‌طورمرتب از بادام استفاده می‌کنند (حداقل دو بار در هفته)، بیشتر در وزن ایدئال خود باقی می‌مانند. همچنین در مقایسه با آن، افرادی که کمتر یا هیچ‌وقت از بادام استفاده نمی‌کنند بیشتر از نوسان وزن خود رنج می‌برند. فیبر موجود در بادام به حرکات روده کمک می‌کند، وزن را کاهش می‌دهد و باعث سم زدایی از بدن می‌شود.

جلوگیری از یبوست

بادام سرشار از فیبر است و مثل سایر غذاهای دارای فیبر می‌تواند از یبوست جلوگیری کند. البته لازم است بعد از مصرف بادام مقدار قابل‌توجهی آب نوشیده شود تا روند جذب با سرعت بیشتری اتفاق بیفتد. نیاز نیست که روزانه مقدار زیادی بادام بخورید، خوردن 4 یا 5 عدد بادام کافی است تا هضم بهتری داشته باشید و حرکات روده منظم شود؛ مصرف بادام می‌تواند به افزایش سطح چربی‌های غیراشباع بدن کمک کند همچنین موادمعدنی فوق‌العاده‌ای دارد.

خواص بادام تنها محدود به موارد بالا نیستند و در واقع یکی از رازهای زیبایی موهای زنان هندی، استفاده از روغن بادام است همچنین نقش و تأثیر بادام بر کاهش اضطراب در پژوهش‌هایی مورد بررسی قرار گرفته است.