شیرینی سنتی یزد
تاریخچه شیرینی در ایران
تاریخچه شیرینی در ایران
اگر با یک جستجو در لغت نامه دهخدا دنبال واژه شیرینی یا قنادی باشید.
تازه می فهمید این ها فقط یک واژه نیست بلکه هزاران داستان در پس و پیش دارد.
که بعضی از این داستان ها که با شیرینی جات پیوند خورده اند جزو رسومات و ملزومات زندگیمان هستند.
مثلا ضروری بودن شیرینی جات در مراسم های مختلف مانند مراسم ازدواج.
ولی در فرهنگ ما شیرینی ها پا را فرا تر گذاشته اند وحتی اسم برخی از مراسمات را به خود اختصاص داده اند.
و همه ما می دانیم هیچ ازدواجی بدون مراسم شیرینی خوران سر نمیگیرد.
اما شیرینی چیست ؟
تعریف تئوری: به ماده اطلاق میگردد که ماده اصلی آن شکر یا پودر قند و یا قندهای مصنوعی باشد.
و در تعریف آن قدرگسترده است که شکلات ها را هم در برمی گیرد.
در اغلب شیرینی ها آرد و تخم مرغ ماده اصلی دیگری علاوه یر ماده شیرین کننده به شمار می روند.
شیرینی همانطور که از نامش پیداست از واژه شیرین گرفته شده که یعنی یکی از چهار مزه اصلی است که انسان درک می کند.
ولی اینکه چه کسی،کجا،چگونه و در چه زمانی آستین بالا زد.
و آرد،روغن و شکر را مخلوط کرد و با فشار دست به آن فرم داد و آن را به دست تنور های داغ سپرد مشخص نیست.
اما او یا آن ها در زمانی نامعلوم کاری کردند.
که تا امروز میلیاردها انسان مزه شیرین فکر خلاقشان را زیر دندان احساس می کنند.
هنر شیرینی پزی
هنریست اصیل که تمام تار و پودش را میتوان چشید و ذوق شیرینی پز را با زبان و دندان مزه مزه کرد.
و به عمق لذت یک خوراکی پی برد.وگذشتن از چنین چیزی هرگز شدنی نیست.
با آن که پزشکان و کارشناسان تغذیه مضرات آن را هر روز به رخ ما می کشند اما کو گوش شنوا؟؟
تنها علتش هم این است که آن را با هیچ چیزی در دنیا نمی توان عوض کرد.شما هم نکنید!!!
تنوع شیرینی در جهان
با اینکه امروزه به همت تکنولوژی میتوان چای هند را در آمریکا و قهوه برزیل را در آسیا خورد.
اما هنوز هم طعم و مزه و شکل و شمایل شیرینی ها شهر به شهر فرق می کند.
از خودمان مردم خاورمیانه شروع می کنیم.
خاورمیانه ای ها عاشق شیرینی های پرشهد وشربت هستند و شیرینی های مغزدار را به دیگر شیرینی ها ترجیح می دهند.
نمونه هایش هم میتوان به انواع با قلوا ها اشاره کرد:باقلوا استانبولی،ترکی،یزدی،لبنانی و…
اما مردم آسیا و جنوب شرقی آسیا بیشتر به شیرینی های برنجی و بخارپز علاقه دارند.
نمونه اش:شیرینی های چینی است که از نظر ظاهری جزو زیباترین و جذاب ترین شیرینی ها دسته بندی میشوند.
اروپایی ها بیشتر به کیک ها و کوکی ها علاقه دارند مخصوصا کیک های میوه ای که اگه فصل آن میوه ها هم باشد چه بهتر.
آن ها کیک ها را به همراه وعده غذایی صبحانه یا عصرانه استفاده میکنند.
شیرینی مورد علاقه اروپایی ها: انواع کیک های شکلاتی و میوه ای و کوکی و انواع تارت هاست.
تاریخ هنر شیرینی پزی در ایران
در این مورد شایعات بسیاری وجود دارد اما آیا اینکه این ادعا ها حقیقت دارد یا حتی ریشه حقیقی دارد نیز معلوم نیست.
اما از آن جا که مواد اولیه شیرینی شکر،قند و یا پودر قند است.
میتوان گفت شروع هنر شیرینی پزی به زمان رضاشاه پهلوی برمی گردد.
البته در زمان ناصرالدین شاه،وی تصمیم گرفت به جای وارد کردن قند روسی و بلژیکی خود شروع به تولید قند کند.
اما پس از 12 روز با دسیسه بیگانگان کارخانه قند تعطیل شد.
و تا زمان رضا شاه پهلوی هیچ کارخانه قندی در کشور وجود نداشت.
اما پس تولید قند در کشور یکی یکی کافه قنادی ها در ایران سر بر اوردند.
و شروع به تولید شیرینی و بستنی کردند.(طبق تاریخ تاُسیس بسیاری از قنادی ها میتوان به این مطالب اطمینان نمود.)
واما ما ایرانی ها…
در ایران علاوه بر اینکه هر شهر یک یا چند مدل شیرینی سوغاتی دارد.
یک سری از شیرینی ها در تمام ایران یافت میشود و این نشان از این دارد این هنر طرفدارانی بسیار پر و پا قرص دارد.
حالا به سراغ بعضی از استان های ایران می رویم تا ببینم طرفداران هر شیرینی در کجا هستند؟
مردم قزوین شیرینیهای بسیاری دارند اما انگار باقلوای لوزی،اتابکی،نان نازنک و نان برنجی در آنجا طرفداران بیشتری دارد.
در تبریزهم قراییه،راحت الحلقوم
در بوشهر نان پادرازی و رنگینگ خرما
در یزد قطاب، باقلوا، پشمک
در کرمان کلمپه،کماج سهن،نان چرخی،حاج بادام،قطاب،برشتوک،نان پر
در کرمانشاه،نان برنجی وخرمایی
در آذربایجان،لوزانک، ،سی و سوجوق
در خوزستان،کلوچه های سنتی
در ایلام،کاک،کله برنجی وبژی برساق
چهار محال بختیاری،گزبلداجی
در لرستان برساق لکی و قطاب لکی
در خراسان،شیرینی مشهدی(آلمانی یا مربایی) و زنجبیلی و…
این خوان به این علت گسترده است که در سراسر ایران ذائقه های شیرینی پسند به حدی زیاد و متنوع است.
که هر روز دستور پختی تازه با طعمی بی سابقه به ذهن کسی در نقطه ای دور یا نزدیک خطور می کند.
اما فرنگی ها…
با اینکه هزاران نان و شیرینی محلی در ایران وجود دارد.
اما بعضی ها که دنبال تنوع بیشتری هستند دست از سر مدلهای خارجی برنمی دارند و به دنبال چشیدن طعم و مزه آن ها هستند.
البته که شیرینیهای خارجی هم نیز طعم فوق العاده ای دارند.
و همچنین در همه جای دنیا طرفداران بسیار زیادی دارند که عاشق طعم و بوی آن ها هستند.
این شیرینیها در حال حاضر تقریباً در تمام ایران پخت می شوند و استقبال زیادی از آن ها میشود.
مانند:تارت های میوه ای،سیب،توت فرنگی و شکلاتی و…
انواع کیک ها،پای ها،کوکی های خارجی که رقبای جدی شیرینیهای ایرانی هستند.
ولی آن اصالت و طعم و رایحه بومی و ملی را نمی توان در هیچ یک از این شیرینی ها پیدا نمود.